HOẠN THƯ KHÔNG "NGỨA GHẺ" MÀ "GIẬN LẪY"? Bạn đang xem: giận lẫy là gì
NGUYỄN KHẮC BẢO
Hội viên Hội Ngôn ngữ học tập Việt nam
I. Xuất xứ của "Ngứa ghẻ hờn ghen"
Trong những bạn dạng Truyện Kiều Quốc ngữ thông thườn lúc bấy giờ, những ngôi nhà biên khảo hiện đại nhất đều chép câu nói. trình bày của Hoạn Thư trình diễn với Hoạn bà từng suy tính của ả tớ "Từ nghe vườn mới mẻ tăng hoa" là:
"Nghĩ rằng: Ngứa ghẻ hờn ghen
Xấu chàng nhưng mà với ai biểu dương chi mình…"
(câu 1609 - 1610).
Học fake Đào Duy Anh nhập Từ điển Truyện Kiều đang được giảng: "Ngứa ghẻ hờn ghen: ý bảo rằng hờn ghen cũng không dễ chịu cho tới cuồng lên như ngứa ghẻ"(1). Nhưng có lẽ rằng Cụ cũng ko trọn vẹn tán đồng với cụm kể từ chỉ nhì hành vi ấy lại sở hữu nguyệt lão tương quan tương hỗ cho tới nhau nhập thực trạng tế nhị này, nên đang được cẩn trọng chú mến tường tận tiếp sau là: "Ngứa ghẻ hờn ghen: Theo Kiều Oánh Mậu và Bùi Kỷ. Các bạn dạng Nôm kể từ Liễu Văn đàng phần nhiều chép là: Giận ghẻ hờn ghen"(2). Theo vậy thì những bạn dạng Truyện Kiều cả Nôm và Quốc ngữ đều đang được thống nhất nhì kể từ hờn ghen. Sự không giống nhau đơn thuần giận ghẻ hoặc ngứa ghẻ nhưng mà thôi!
Đọc lại Truyện Kiều, tất cả chúng ta thấy với cùng một câu cấu tạo tương tự động (câu 857), nhập tê liệt Thúy Kiều bộc bạch tâm lý giận duyên tủi phận lúc biết bản thân giắt lừa như thể tanh hôi Mã Giám Sinh. Cụm kể từ bên trên với thế tè đối cực kỳ trả chỉnh: Giận duyên/ tủi phận, giận/tủi, duyên/phận. Còn nếu như mang đến Hoạn Thư cũng lại giận ghẻ hờn ghen thì cụm kể từ này thiếu thốn tính lôgic. Vì hờn ghen tị là một hành vi của những người phụ phái nữ còn tồn tại Khi thể vớ được, tuy vậy giận ghẻ tiếp tục là một trong những ý suy nghĩ ko hợp lý và phải chăng, chẳng ai lại lên đường giẫn dữ con cháu ghẻ Khi lỡ bị ghẻ, cụm kể từ bên trên thế tè ngược lại ko chỉnh vì như thế giận/hờn là đối chuẩn; chứ ghẻ và ghen, giẫn dữ ghẻ và hờn ghen làm thế nào so với nhau được.
Người với "công lao" trình xã cụm kể từ ngứa ghẻ đó là Kiều Oánh Mậu, Tiên sinh đang được tiếp cảm nhận được bạn dạng Kinh của Hoàng giáp Đào Nguyên Phổ đem kể từ Huế đi ra tặng "liền mừng cuống lên, nhân gia công phê duyệt tinh ranh tường rồi mang đến tự khắc in"(3) thành bạn dạng Đoạn ngôi trường tân thanh năm 1902. Sau này cũng vì như thế ko tán đồng với việc gán mang đến Hoạn Thư ý suy nghĩ giận ghẻ, nên những ngôi nhà biên khảo Truyện Kiều nhập xuyên suốt cả thế kỷ XX như Phạm Kim Chi (1917), Nguyễn Văn Vĩnh (1923), Bùi Khánh Diễn (1926), Bùi Kỷ - Trần Trọng Kim (1927), Hồ Đắc Hàm (1929), Huyền Mặc đạo nhân (1930), Tản Đà (1941)… Nguyễn Văn Hoàn (1965), Nguyễn Thạch Giang (1972), Đào Duy Anh (1974), Nguyễn Quảng Tuân (1995), Vũ Văn Kính (1998)… vững chắc đều tin cậy bám theo sự khảo gắn thêm của vị chi phí bối Kiều Oánh Mậu nên cứ khoác nhiên chép bám theo là: "Ngứa ghẻ hờn ghen" và in truyền mãi đến tới tận thế kỷ XXI này. hầu hết Khi cụm kể từ bên trên còn được áp dụng như 1 trở nên ngữ (?) nhập văn hoa và cuộc sống từng ngày.
II. Các dị bạn dạng chép không giống với "ngứa ghẻ hờn ghen"
Chúng tôi đang được lần gọi rộng lớn 30 Truyện Kiều chữ Nôm thì thấy ngoài bạn dạng Kiều Oánh Mậu 1902 đi ra chỉ mất 03 bạn dạng chép tay của Chiêm Vân thị, bạn dạng R987 của TVQG và bạn dạng Kiều ở Tỉnh Thái Bình (có lẽ cũng nằm trong loại bạn dạng Kinh) chép là: Ngứa ghẻ hờn ghen. Còn bạn dạng R2003 cũng của TVQG và bạn dạng bởi Cụ Giản Chi lưu níu lại trị thêm 1 chữ nữa trở nên ngứa ghẻ đòn ghen nhằm lột mô tả sự khốc liệt, cân đối nhau của ngứa ghẻ ngang ngửa với đòn ghen.
Không giã trở nên cơ hội biên khảo với hành vi ngứa ghẻ vượt lên trước thô lậu nhập áng thơ tuyệt diệu này, Tiến sĩ Chu Mạnh Trinh nhập bạn dạng Kiều bởi ngôi nhà Quan Văn đàng in ngay lập tức tiếp sau đó (1906) đang được trị lại là: Nghĩ rằng: Nhận lấy hờn ghen.
Đọc câu thơ mới mẻ cải sửa này nghe cũng còn khiên chống, "như hình ko thông". Sự trằn trọc của những ngôi nhà biên khảo bên trên thể hiện nay cụm kể từ ngứa ghẻ hờn ghen vẫn ko thực sự thuyết phục được những ngôi nhà Nho yêu thương mến và quan hoài cho tới Truyện Kiều.
Có một điều cần được quan trọng chú ý là đại hầu hết những bạn dạng Kiều Nôm kể từ Liễu Văn đàng 1866 và 1871, Nguyễn Hữu Lập 1870, Quan Văn đàng, Thịnh Mỹ đàng, Thuận Thành 1879, ấn Thư Hội 1896 cho tới những bạn dạng Liễu Văn đàng Quảng luyện, Phúc Văn đàng, Quan Văn đàng 1911, Phúc An hiệu… thường rất thống nhất chép là: 恨𤴪mà cụ Đào đang được gọi là: giận ghẻ. Trong nhì bạn dạng Quốc ngữ của Nordemann xuất bạn dạng ở Huế và Hà Thành năm 1897 cũng chép bám theo lối chủ yếu mô tả hồi ấy là:
Nghĩ dằng: Dận ghẻ hờn ghen…
Trước phía trên Khi tham khảo văn bạn dạng Truyện Kiều Nôm, Shop chúng tôi đang được thấy trong những bạn dạng Kiều Nôm của Duy Minh thị bởi Kim hướng dẫn lâu in 1872 và Văn Nguyên đàng và hướng dẫn Hoa những in năm 1879, bạn dạng A.Michels in 1884 nằm trong bạn dạng chép tay mới mẻ thuế tầm ở Nghi Xuân - tỉnh Hà Tĩnh cũng chép thống nhất là: Nghĩ rằng: 恨(疒+礼)hờn ghen
Do vậy tớ thấy nhập 6 chữ của câu thơ 1609, những ngôi nhà tự khắc ván in chữ Nôm đang được thống nhất được 5 chữ, nhập tê liệt chữ loại 3 dứt khoát cần là giận nhằm so với hờn chứ thay đổi là ngứa thì đối làm thế nào với hờn được. Vấn đề đề ra là với chữ loại 4 với nhì cơ hội viết: (𤴪 nạch + kỷ) hoặc 疒礼(nạch + lễ) nên cần thiết lưu tâm phiên âm thanh lịch Quốc ngữ thế này mang đến đúng?
III. Cách gọi chữ
Theo sự lần gọi của Shop chúng tôi thì những Bảng tra chữ Nôm của Hồ Lê - Bùi Thanh Ba(4), Lạc Thiện Tăng Văn Hỷ(5), Vũ Văn Kính(6) ko tích lũy được chữ Nôm:疒礼(nạch + lễ) trình bày bên trên.
Riêng Linh mục Trần Văn Kiệm nhập cuốn Giúp gọi Nôm và Hán - Việt(7), ko rõ ràng nhờ vào hạ tầng này lại gọi cả nhì chữ 𤴪; 疒礼là: Ghẻ (tr.449). Việc người sử dụng thanh phù (几kỷ) nhằm khêu âm gọi ghẻ là vấn đề dễ dàng nắm bắt - vì như thế tớ đang được có (技= kỹ) gọi trở nên ghẽ. Còn người sử dụng thanh phù (礼= lễ) nhằm khêu âm gọi ghẻ là ko thỏa xứng đáng. Trong cuốn Đại Nam quấc âm tự động vị của Huình Tịnh Của(8) đang được người sử dụng chữ Hán phồn thể (禮= lễ) nhằm thu thanh Nôm: lẩy và lẫy (Tr.532).
Còn trong những cuốn Bảng tra chữ Nôm của Hồ Lê - Bùi Thanh Ba, Lạc Thiện, Vũ Văn Kính và Tự điển chữ Nôm của GS.TSKH. Nguyễn Quang Hồng ngôi nhà biên trình bày bên trên cũng lại người sử dụng chữ (礼= lễ) ở dạng giản thể hoặc tăng nháy cá (礼?) nhằm thu thanh Nôm: lẩy và lẫy.
Do vậy tớ thấy chữ Nôm 疒礼(Nạch + lễ) với chữ Lễ là thanh phù khêu âm gọi là lẩy hoặc lẫy; còn cỗ nạch (疒) làm nghĩa phù chứng thật âm này còn có nghĩa nằm trong phạm trù tính nết hoặc tương quan cho tới sức mạnh, mắc bệnh của loài người.
Điều tâm lý bên trên càng trở thành xứng đáng tin cậy rộng lớn Khi Shop chúng tôi tìm kiếm ra bạn dạng Truyện Kiều Quốc ngữ trong phòng chưng học tập Trương Vĩnh Ký in kể từ 1875 (không rõ ràng đang được nhờ vào bạn dạng Nôm này - rất có thể là bạn dạng Duy Minh thị 1872 chăng?) và bạn dạng Quốc ngữ của A.Michels in 1884 đều chép là: Nghĩ rằng: Giận lẫy hờn ghen tị.
Rất tiếc là khi sử dụng bạn dạng của Trương Vĩnh Ký thực hiện tư liệu căn cốt nhằm thiết kế văn bạn dạng Truyện Kiều thì Giáo sư Nguyễn Văn Hoàn nhập phần khảo dị lại gọi sai thành: Nghĩ rằng: Giận lấy hờn ghen (9).
Còn bạn dạng của A.Michels tuy rằng cũng đều có nhiều ngôi nhà khảo cứu giúp ghi nhập Danh mục sách tham ô khảo, tuy vậy có lẽ rằng cũng ko nhằm ý tới từ "giận lẫy" lạ thường tê liệt.
Điều xứng đáng do dự hơn thế nữa là vì nhiều ngôi nhà phiên âm lớp trước đang được trót phiên âm 恨疒礼 trở nên giận ghẻ, lại được Linh mục Trần Văn Kiệm đem chữ 疒礼vào Từ điển gọi trở nên ghẻ, nên nhập công trình xây dựng Tư liệu Truyện Kiều - bạn dạng Duy Minh Thị 1872(10) mới mẻ công phụ vương mới gần đây, Giáo sư Nguyễn Tài Cẩn cũng lại phiên âm疒礼thành ghẻ (?!).
Sự sai lầm không mong muốn dây chuyền sản xuất "dĩ ngoa truyền ngoa", người sau tin cậy bám theo sự phiên âm của những người lên đường trước cũng lại từng xẩy ra. Khi Giáo sư Nguyễn Thạch Giang nhập bạn dạng Truyện Kiều bởi bản thân khảo đính(3) đang được lỡ phiên âm câu 2722 của bạn dạng Chu Mạnh Trinh là: Đoạn ngôi trường thơ cần đón nhưng mà trả ( = nhau) (Tr.311). Chữ (足túc + 堯nghiêu) bám theo Hồ Lê - Bùi Thanh Ba, Lạc Thiện, Vũ Văn Kính có duy nhất một âm gọi độc nhất là: Theo sách của Trần Văn Kiệm xuất bạn dạng 1999 cũng in như thế có lẽ rằng là vì Linh mục Trần Văn Kiệm đang được vượt lên trước tin cậy nhập cơ hội phiên âm của những ông Nguyễn Thạch Giang và Nguyễn Quảng Tuân để mang nhập Từ điển một chữ Nôm phiên âm sai. Rất hy vọng cảm nhận được sự nhập cuộc thẩm ấn định của những bậc thức fake coi với nên nối tiếp phiên âm chữ là nhau nữa hoặc không?
Qua phần trình diễn bên trên về chữ Nôm loại 4 câu 1609 của toàn bộ những bạn dạng Kiều Nôm, Shop chúng tôi thấy rất có thể suy luận rằng những bạn dạng Kiều Nôm tự khắc in ở Hà Thành (gọi công cộng là bạn dạng Phường) đang được bám theo một bạn dạng mối cung cấp này này mà chữ Nôm ghi chép thảo nên đang được sai chữ lễ礼thµnh kû几v× tù d¹ng viÕt th¶o nhì ch÷ nµy lµ kh¸ gièng nhau. Do vËy mµ (恨疒礼giận lẫy) đang được thành (恨𤴪giận ghẻ). Và chủ yếu vì như thế sự tối nghĩa của cụm kể từ giận ghẻ hờn ghen nên mới mẻ đột biến đi ra những cách chữa trị thành: Ngứa ghẻ hờn ghen tị, ngứa ghẻ đòn ghen tị, nhận lấy hờn ghen, đưa đến sự biên khảo bất nhất về câu nói. trình bày của Hoạn Thư, loài người vốn liếng vẫn được nhận xét là: "Nói điều buộc ràng thì tay cũng già".
IV. Nghĩa của giẫn dữ lẫy - giẫn dữ lẩy:
Trong Từ điển giờ Việt của Viện Ngôn ngữ học tập (13) ko tích lũy những kể từ lẩy và giận lẩy khởi sắc nghĩa phù phù hợp với thực trạng nhưng mà câu thơ 1609 biểu diễn mô tả. Nhưng lại có:
- Lẫy (động kể từ, phương ngữ) = dỗi. Ví dụ: Nói lẫy
- Giận lẫy (động kể từ, phương ngữ) = giận hờn.
Song nhập cuốn Tự vị An Nam La Tinh của chống Đa Lộc Bỉ Nhu in năm 1772 - 1773 (14) (lúc tê liệt Nguyễn Du còn là một thiếu thốn niên) tớ vẫn gọi thấy những mục từ:
- Lẩy: cơ hội cứng cỏi, cơ hội dữ tợn, cơ hội khó chịu.
- Giận lẩy: giẫn dữ cơ hội hung hãn.
- Lẫy: cãi lẫy, cãi vã nhau (Tr.241).
Còn nhập Đại Nam quấc âm tự động vị của Huình Tịnh Của in năm 1895(15) (giai đoạn này Truyện Kiều đang rất được in và thịnh hành rầm rộ) cũng đều có những mục từ:
- Lẩy: kình gan góc, găy gắt. Ví dụ: thực hiện lẩy, vứt lẩy, trình bày lẩy, tiến công lẩy.
- Lẫy: cãi lẫy, giờ song chỉ tức là cãi (nói là giẫn dữ nhưng mà cãi cũng thông) (tr.532).
- Giận lẫy: giẫn dữ nhưng mà vứt lẩy ko thèm ngó cho tới.
- Giận lẩy sẩy cùi: lời nói đùa rằng giẫn dữ lẩy thì hụt lên đường, mất mặt lên đường một trong những phần nhờ (tr.368).
Đến Tự điển Việt Nam của Lê Văn Đức in năm 1970(16) vẫn tồn tại ghi nhận với những mục từ:
- Lẩy: cơ hội hờn giỗi với thiệt cho chính bản thân mình tuy nhiên ko cần thiết, nhằm lại gan góc.
Ví dụ: vứt lẩy, tiến công lẩy, giẫn dữ lẩy, trình bày lẩy.
- Lẫy: (động từ) xem: lãy
- Lãy: nẩy lên và lật lại.
- Giận lẩy: (động từ): giẫn dữ và quyết tử ko thiết cho tới nghĩa vụ và quyền lợi của tôi. Ví dụ: Giận lẩy sẩy cùi.
- Giận lẩy sẩy cùi (tục ngữ): tỏ ý giẫn dữ, ko thèm nhận một vật hay là một việc gì, đối phương cũng ko năn nỉ, trở nên đi ra người giẫn dữ cần mất mặt vật hoặc việc gì (tr.562, 786 luyện I, tr.147 luyện III).
Cuốn Từ điển kể từ Việt cổ của Nguyễn Ngọc San - Đinh Văn Thiện(17) đang được như nhau nghĩa của lẫy như lẩy. Hai người sáng tác bên trên ko tiếp nhận mục kể từ lẩy tuy nhiên trong mục kể từ lẫy thì lại ghi là:
- Lẫy: thực hiện điều gì mang đến bõ giẫn dữ.
Ví dụ: thực hiện lẫy, vứt lẫy, trình bày lẫy, tiến công lẫy (theo Hùinh Tịnh Của) (tr.170).
Trong Khi thực đi ra sách của cụ Hùinh Tịnh Của chỉ mất những ví dụ là: Làm lẩy, vứt lẩy, trình bày lẩy, tiến công lẩy.
Có lẽ cơ hội gọi lẫy = lẩy cũng là một trong những cơ hội gọi trại âm tương tự động như: nhàn nhã = nhạn, chửa = ko trong những câu thơ văn học tập trung đại như:
Hầu hy vọng nhắn cá gửi nhàn nhã (Phương Hoa)
Cá nhàn nhã hãy lánh ra bên ngoài mang đến xa thẳm (Phạm Thái)
Một câu nói. trình bày chửa kịp thưa (Kiều)
Lạ tai nghe chửa biết đâu (Kiều)
Thất kinh nường chửa biết là làm thế nào (Kiều)
Qua việc tích lũy của những Từ điển kể bên trên, tớ rất có thể thấy rằng: giẫn dữ lẩy, giẫn dữ lẫy là một trong những kể từ kép thông thườn trong những thế kỷ trước, hơn thế nữa "giận lẩy sẩy cùi" còn là một trong những phương ngôn thông thường người sử dụng nhập cuộc sống.
Như vậy bám theo thiển suy nghĩ của Shop chúng tôi câu thơ đang được bàn rất có thể gọi bám theo nhì âm điệu là:
Nghĩ rằng: giẫn dữ lẩy hờn ghen
Hoặc:
Nghĩ rằng: giẫn dữ lẫy hờn ghen
Câu thơ biểu diễn mô tả suy tính của Hoạn Thư là: Nếu bản thân giận hờn một cơ hội cứng nhắc, hung hãn và hờn ghen tị nóng bức, cãi vã nhau rầm rĩ, nghĩa là làm những công việc cả tứ việc: Giận, lẫy, hờn và ghen tị thì mẩu chuyện tiếp tục kể từ "bé xé đi ra to" tạo thành cảnh "xấu chàng hổ ai". Hậu trái khoáy nhỡn chi phí là tự động bản thân tiếp tục chuốc lấy giờ cười cợt của thiên hạ về việc ghen tị tuông lồng lộn vượt lên trước xứng đáng ấy. Vả lại về mặt mày thi đua pháp thì tứ kể từ này đang được đối nhau cực kỳ chỉnh: Giận lẫy/hờn ghen tị, giận/hờn, lẫy/ghen phù phù hợp với lối hành văn trác tuyệt của thi đua hào như đang được người sử dụng với tình huống "giận duyên tủi phận" nêu bên trên.
Nghĩ lại khi Hoạn Thư bắt trái khoáy tang Thúc Sinh lẻn thanh lịch Quan Âm Các tự tình với Thúy Kiều, ả tớ cũng nén lửa Hỏa Diệm Sơn lại nhưng mà mời mọc chàng Thúc:
"Thiền trà cạn nước Hồng Mai
Thong dong theo gót thư trai nằm trong về".
Nhưng thực ra là "em đem chàng về dinh" hoàn thành mới mẻ bắt Thúc Sinh ở đi ra nhưng mà tiến công, như loại Giang Thành xử lý ck là Cao Sinh lẻn lên đường người tình bịch ở quán trà Hồng Mai nhập Giang Thành truyện chép ở sách Liêu Trai vậy (18).
Do vậy Shop chúng tôi kiến nghị tránh việc "ngảnh mặt mày thực hiện thinh" khiến cho "con khuôn mẫu ghẻ" trườn nhập Truyện Kiều như lâu ni những bạn dạng Truyện Kiều Quốc ngữ vẫn in. Mà nên vô hiệu cụm kể từ "ngứa ghẻ hờn ghen", chỉnh lại ngôn kể từ của Hoạn Thư theo như đúng những bạn dạng Kiều Nôm cổ nhất là:
Nghĩ rằng: giẫn dữ lẫy hờn ghen tị,
Xấu chàng nhưng mà với ai biểu dương chi mình
Nhân này cũng nên chỉnh lại những chữ Nôm phiên âm ko chuẩn chỉnh (疒礼ghẻ); ( = nhau) như nhập cuốn Giúp gọi Nôm và Hán - Việt đã lỡ tích lũy bên trên trang 449 và 674 của Nxb. Thuận Hóa in năm 1999.
Chú mến và sách tham ô khảo
1-2) Đào Duy Anh: Từ điển Truyện Kiều, Nxb. KHXH, H. 1974, tr.289.
3) Lời tựa Đoạn ngôi trường tân thanh của Đào Nguyên Phổ, trích theo: Nguyễn Thạch Giang, Truyện Kiều, Nxb. ĐH & THCN, H 1973, tr. 494.
4) Hồ Lê: Bùi Thanh Ba: Bảng tra chữ Nôm, Nxb. KHXH, H. 1976.
5) Lạc Thiện Tăng Văn Hỷ: Sách tra chữ Nôm thông thường dùng, Hội Ngôn ngữ học tập Tp. Sài Gòn xuất bạn dạng 1991.
6) Vũ Văn Kính:
- Bảng tra chữ Nôm TK 17, Nxb. Tp. TP HCM, 1993.
- Bảng tra chữ Nôm miền Nam, Hội NNH Tp.HCM, 1994.
- Bảng tra chữ Nôm sau TK 17, Hội NNH Tp.TP HCM 1994.
7) linh mục trần văn kiệm: giúp gọi nôm và hán việt, nxb. thuận hóa, 1999.
8-15) huình tịnh của: đại nam giới quấc âm tự động vị, TP sài thành 1895.
9) nguyễn văn hoàn: truyện kiều, h; nxb. văn học tập, 1965, tr.266.
10) nguyễn tài cẩn: tư liệu truyện kiều bạn dạng duy minh thị 1872, nxb. đhqg, h. 2002, tr.224.
11) nguyễn tự khắc bảo: thận trọng nhằm chớ ghi chép nhịu (góp ý với ông nguyễn quảng tuân), tập san ngôn ngữ & đời sống số 6 - 2002, tr.17.
12) nguyễn quảng tuân: phê bình người tự động xét lại mình (trả câu nói. ông nguyễn tự khắc bảo), tập san ngôn ngữ & đời sống số cửu - 2002, tr.13.
13) hoàng phê ngôi nhà biên, từ điển giờ việt, nxb. đà nẵng và tt tự vị học tập xuất bạn dạng 1997, tr.383, 536.
14) bá nhiều lộc bỉ nhu, tự vị an nam giới la tinh, hồng nhuệ nguyễn tự khắc xuyên dịch và trình làng, nxb. trẻ em, 1999, tr.241.
16) lê văn đức: tự điển việt nam, TP sài thành cửa hàng sách khai trí xuất bạn dạng 1970.
17) nguyễn ngọc san - đinh văn thiện, từ điển kể từ việt cổ, h; nxb. vh - tt, 2001.
18) chiêm vân thị: thúy kiều truyện tường chú - lê mạnh liêu thông dịch TP sài thành 1974, quyển hạ, tr.119.
- Nguyễn Khắc Bảo: vị đắng của trà hồng mai, tập san ngôn ngữ & đời sống số 1/1999 tr.21.
STT | Bản Kiều Nôm | Nội dung khảo | Quốc ngữ | Nội dung khảo | ||
1 | Liễu Văn đường | 1886 | 恨𤴪 | Trương Vĩnh Ký | 1875 | Giận lẫy |
2 | N. Hữu Lập | 1870 | 恨𤴪 | Michels | 1884 | Giận lẫy |
3 | Liễu Văn đường | 1871 | 恨𤴪 | Nordem ann | 1897 | Dận ghẻ |
4 | Duy Minh thị | 1872 | 恨疒礼 | Ph. Kim Chi | 1917 | Ngứa ghẻ |
5 | Q. Văn đường | 1879 | 恨𤴪 | Ng. Văn Vĩnh | 1923 | Ngứa ghẻ |
6 | Thuận Thành | 1879 | 恨𤴪 | Bùi K. Diễn | 1926 | Ngứa ghẻ |
7 | Thịnh Mỹ đường | 1879 | 恨𤴪 | B. Kỷ - TT Kim | 1927 | Ngứa ghẻ |
8 | Tiêu Tương | Tự Đức | 恨𤴪 | Hồ Đắc Hàm | 1929 | Ngứa ghẻ |
9 | A. Michels | 1884 | 恨疒礼 | Huyền Mặc | 1930 | Ngứa ghẻ |
10 | Tụ Hiền đường | 1886 | 恨𤴪 | Ngô Tử Cống | 1931 | Ngứa ghẻ |
11 | Quế Võ chép tay Xem thêm: gái đẹp che mặt | 1894 | không có | Ng. Can Mộng | 1936 | Ngứa ghẻ |
12 | Ấn Thư Hội | 1896 | 恨𤴪 | Tản Đà | 1941 | Ngứa ghẻ |
13 | VNb.60 in | ? | 恨𤴪 | B. Kỷ - TT Kim | 1950 | Ngứa ghẻ |
14 | Kiều Oánh Mậu | 1902 | 𤻭𤴪 | Trung Chính | 1951 | Ngứa ghẻ |
15 | Thái Bình chép tay | ? | 𤻭𤴪 | Trần Ngọc | 1952 | Ngứa ghẻ |
16 | Chu Mạnh Trinh | 1906 | 認𥙩 | Lê Văn Hòe | 1953 | Ngứa ghẻ |
17 | Q. Văn đường | 1911 | 恨𤴪 | Bùi Kỷ | 1957 | Ngứa ghẻ |
18 | Liễu Văn Q.Tập | 1916 | 恨𤴪 | Đỗ Nam Cư Sĩ | ? | Ngứa ghẻ |
19 | Phúc Văn đường | 1918 | 恨𤴪 | Ng. Việt Hoài | 1957 | Ngứa ghẻ |
20 | Thịnh Mỹ đường | 1919 | 恨𤴪 | Ng. Văn Hoàn | 1965 | Ngứa ghẻ |
21 | Liễu Văn Q.Tập | 1919 | 恨𤴪 | Ng. Thạch Giang | 1972 | Ngứa ghẻ |
22 | Hoa Kiều Chợ Lớn | 1920 | 魚𤴪 | Chiêm Vân Thị | ? | Ngứa ghẻ |
23 | Quảng Thịnh | 1922 | 認𥙩 | Đào Duy Anh | 1974 | Ngứa ghẻ |
24 | Liễu Văn Q.Tập | 1924 | 恨𤴪 | Đào Duy Anh | 1979 | Ngứa ghẻ |
25 | Phúc Văn đường | 1926 | 恨𤴪 | Đặng Thanh Lê | 1984 | Ngứa ghẻ |
26 | Phúc Văn đường | 1932 | 恨𤴪 | Phan Ngọc | 1989 | Ngứa ghẻ |
Phụ lục bài: Hoạn Thư ko "ngứa ghẻ" nhưng mà "giận lẫy"
câu số 1609 suy nghĩ rằng: giẫn dữ lẫy hờn ghen
27 | Phúc An Hiệu | 1933 | 恨𤴪 | N. Quảng Tuân | 1995 | Ngứa ghẻ |
28 | Chiêm Vân Thị | chép in | 𤻭𤴪 | Vũ Văn Kính | 1998 | Ngứa ghẻ |
29 | Kim Bắc in | ? | 恨𤴪 | Ng. Tài Cẩn | 2002 | Giận ghẻ |
30 | R2003 | chép tay | 𤻭𤴪 扌屯 | Ng. Khắc Bảo | 2004 | Giận lẫy |
31 | R.987 | chép tay | 𤻭疒己 | Thế Anh | 2005 | Giận ghẻ |
32 | Bản Diễn Châu | chép tay | 恨𤴪 | Đào Thái Tôn | 2006 | Giận ghẻ |
33 | Bản Giản Chi | chép tay | 𤻭虫疒礼 扌屯 | Trần Nho Thìn | 2007 | Giận ghẻ |
34 | Bản Nghi Xuân | chép tay | 恨疒礼 | Ng. Tài Cẩn | 2008 | Giận ghẻ Xem thêm: câu nói về thành công |
(Thông báo Hán Nôm học tập 2009, tr.136-147)
Bình luận